Yurt dışında yerleşik kişilerin kendi adlarına kayıtlı veya vekaletname ile getirebilecekleri başkasına ait kişisel kullanıma mahsus kara yolu taşıtlarını Türkiye’ye; geçici olarak getirme, burada kullanma ve tekrar yurt dışına çıkarmada Gümrük Müdürlüklerince yapılan işlemleri bu yazımızda soru-cevap şeklinde açıklamak istiyoruz. Sitemizde yayınlanan diğer bir makalemizde bu konudaki gümrük mevzuatına uygun hareket edilmediğinde, karşılaşılabilecek idari para cezalarının neler olabileceğini açıklamıştık.

Soru- Kişisel kullanıma mahsus kara yolu taşıtlarının ülkeye geçici ithalinin yasal dayanağı nedir?

Cevap- Bu ithalatın yasal dayanağı; Gümrük Kanununun 128 ila 134 üncü maddelerinde açıklanan Geçici İthalat Rejimi ile Bakanlar Kurulunun 2009/15481 sayılı Kararıdır(07.10.2009 t. 27369 s. R.G.). Yine uygulamayı göstermek üzere Ticaret Bakanlığınca  Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği(Seri No: 1) (22.04.2011 t. 27913 s. R.G.) yayınlanmıştır.

Soru- Yabancı plakalı kara yolu taşıtlarını kimler geçici olarak ithal edebilir?

Cevap- Yurtdışında yerleşik(bir yılda en az 185 gün yurt dışında bulunma) Türk veya yabancı şahıslar kişisel kullanıma mahsus kara taşıtını geçici olarak ithal edebilir.

Soru- Geçici ithal edilen taşıtlarla ilgili gümrük vergileri tahsil edilmekte midir?

Cevap- Hayır. Bu araçlar ithalde alınan gümrük vergilerinden tam muafiyet suretiyle yurda girmektedir.

Soru- Geçici ithal edilecek taşıtlarda aranacak şartlar nelerdir?

Cevap- Bu taşıtların, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişi adına ve bu bölge dışında tescil edilmiş olması ya da Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olduğunun belgelendirilmesi gerekir.

Soru- Taşıtın yurda giriş Gümrük Müdürlüğü’nce ne gibi bir işlem yapılır?

Cevap- Aracı getiren kişinin, yurtdışında yerleşiklik şartını sağlayıp sağlamadığı Emniyet Genel Müdürlüğü Yolcu Sorgulama Programından kontrol edilerek söz konusu şartı sağladığı  anlaşılan kişinin taşıtına geçici ithalat izni verilir. Gümrüğün 1 Nolu Taşıt Takip Programına araç ve kişi bilgileri girilmek suretiyle kaydı yapılır.

Soru- Giriş Gümrük Müdürlüğünce geçici ithal izni verilmesi ve taşıtın yurda girişi için hangi belgeler aranır?

Cevap-  a- Taşıtın  adına kayıtlı olduğu kişinin pasaportu, vekaletname ile getirilmiş ise getiren kişinin pasaportu ve vekaletname,

b- Taşıtın mülkiyet belgesi,

c- Türkiye’de geçerli ve süresi dolmamış Sigorta poliçesi(süresinin bitmiş olması ya da Türkiye’nin tamamını kapsamaması veya uluslararası geçerliliği olan yeşil kart sorumluluk sigortasında(green card-carte verte) Türkiye rumuzu “TR”nin üzerinin çizilmiş olması halinde kabul edilmez),

Gümrük Müdürlüğüne sunulur. İbraz edilen belgelerin geçerlilik süreleri yoksa, geçerlilik süreleri bitmiş ya da Türkiye’de geçerli değilse veya belgeler üzerinde kazıntı, silinti yapılmış ve usulüne uygun olarak düzeltilerek imzalanıp kaşelenmemiş ise, bu belgeler kabul edilmez.

Soru- Geçici ithal edilecek taşıtın mutlaka getiren kişinin adına kayıtlı olması gerekir mi?

Cevap- Hayır. Yurt dışında yerleşiklik şartını taşıyan kişi Vekaletname ile de bir başkası adına kayıtlı aracı geçici olarak Türkiye’ye getirebilir. Bu durumda her iki şahsında yurt dışında yerleşiklik şartını taşıyıp taşımadığı EGM Yolcu Sorgulama Programından kontrol edilir.

Vekaletname; Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı olmalıdır. Vekaletnamenin olmadığı ancak; taşıtı getiren şahıs ile taşıtın mülkiyet sahibinin giriş gümrük idaresinde hazır bulunduğu durumda, bu kişilerin kendi aralarında düzenleyecekleri ve gümrük idaresince onaylanan vekâletname ile de işlem yapılabilir.

Ayrıca,  Vekaletname olmadığı durumlarda; Gerçek kişilerin kendi aralarında düzenleyerek ilgili ülkenin gümrük, belediye, emniyet ve mahkeme gibi resmi makamlarına onaylatılmış olan belge ile de başkası adına kayıtlı taşıtın Türkiye’ye geçici girişine izin verilebilir.

Soru- Bu şekilde geçici ithalat kapsamında Türkiye’ye giren araçların yurtta kalma süresi nedir?

Cevap- Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarının yurtta kalma süresi 24 aydır.

Soru-  Yurtdışında yerleşik olma şartını sağlamayan kişilerin taşıtları için giriş Gümrük Müdürlüklerince ne işlem yapılır?

Cevap- Gümrük Müdürlüğünce EGM Yolcu Sorgulama Programı üzerinden yapılan sorgulamada yurt dışında yerleşiklik şartını taşımadığı anlaşılan şahsın taşıtla Türkiye’ye girişine izin verilmez. Durum gerekçeli idari bir kararla ilgili kişiye bildirilir. Bu durumda herhangi bir cezai işlem yapılmaz. Müdürlüğün bu kararına karşı Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne itiraz edilebilir.

Soru- Verilen süreler tamamlanmadan yurt dışına çıktıktan sonra tekrar giriş yapıldığında kalan süre verilebilir mi?

Cevap-  Sürelerin tamamı kullanılmadan yurtdışına çıkarılan taşıtların tekrar Türkiye’ye girişinde hak sahiplerinin Türkiye gümrük bölgesi dışında yerleşik olma şartını sağlaması gerekmektedir. EGM Yolcu Sorgulama Programından geriye dönük 365 güne bakılarak şahsın 185 gün yurtdışında bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Yapılan kontrol sonucunda söz konusu şartı taşımayan kişilerin taşıtlarına geçici ithalat izni verilmez.

Soru- Geçici ithal edilen söz konusu taşıtları Türkiye’de kimler kullanabilir?

Cevap- Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici olarak ithal edilen taşıtlar, taşıt sahibinin, ikamet yeri Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunan eşi veya usul(anne, baba) ya da füruu(çocuklar) olan kişilerce kullanılabilir. Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarının acil bir durum nedeniyle ve bu durum süresince araç sahibi de araçta bulunmak şartı ile Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişiler tarafından kullanılması mümkündür.

Soru- Geçici ithal edilen bu taşıtlarla ilgili yasaklamalar nelerdir?

Cevap- Bu taşıtların getiriliş amacı dışında kullanılması, bir başkasına kiralanması, ödünç verilmesi, başka bir şahsa izinsiz devredilmesi, satılması, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, taşıtla birlikte giren ve belgelerinde kayıtlı olan parçalarının izinsiz olarak değiştirilmesi, yurtta kalma süreleri içerisinde yurtdışına çıkarılmaması veya herhangi bir gümrük idaresine teslim edilmemesi hâlinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Gümrük Kanununun 238 inci maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılır ve geçici ithal izni iptal edilerek taşıt gümrük idaresince teslim alınır.

Soru- Yurt dışında yerleşiklik şartı sağlamadığı sonradan yapılan kontrollerde anlaşılan ancak Türkiye’ye giriş yapmış olan yabancı plakalı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için uygulanacak cezai müeyyide nedir?

Cevap- Bu şekilde geçici ithaline izin verilmiş olan taşıtlar ile ilgili olarak;

1.Taşıt sahibinin son bir yıl içinde Türkiye’ye birden fazla pasaport veya kimlikle giriş yaptığı halde buna ilişkin bilginin gümrük idaresine verilmemesi ve bu şekilde gümrük idaresince 185 günlük süre hesabının hatalı yapılmasına ve yurt dışı yerleşiklik şartı sağlanmadığı halde söz konusu şart sağlanmış gibi işlem yapılmasına, dolayısıyla taşıtın geçici ithalatına izin verilmesine sebebiyet verildiğinin anlaşılması halinde, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 238 inci maddesi uyarınca gümrük vergilerinin dörtte biri(1/4) kadar para cezası alınır ve söz konusu taşıtlar 1 Seri No.lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliğinin 20 nci maddesi uyarınca yurt dışı edilir.

2.185 günlük süre hesabının yapılması ile ilgili olarak taşıt sahibince bu şekilde bir yanlış hesaplamaya sebebiyet verilmeksizin işlem yapılmış olmasına rağmen, yurtdışı yerleşiklik sağlamayan kişilerin taşıtlarına geçici ithalat izni verilmiş olduğunun anlaşılması halinde ise, söz konusu taşıtların derhal yurt dışı edilmesi sağlanır. Herhangi bir cezai işlem yapılmaz.

Soru- Yurt dışından emekli olanların geçici ithalat kapsamında taşıt getirme şartları nelerdir?

Cevap- Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden, malulen emekli olanlar ile ön emeklilik hakkı kazananlar dâhil yurtdışından emekli olanlar emeklilik belgesini ibraz etmeleri hâlinde, taşıtlarına 730 (yediyüzotuz) gün süre verilir. Bu kişilerden emeklilik tarihinden sonra Türkiye Gümrük Bölgesine ilk defa getirecekleri kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az (185) yüzseksenbeş gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunması koşulu aranmaz. Ayrıca, verilen geçici ithalat izin süresinin tamamını kullanmadan taşıtıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkan emeklilerin, izin süresi içinde olmak koşuluyla, izinden kalan sürelerini kullanmak üzere taşıtıyla yeniden Türkiye Gümrük Bölgesine girişlerinde Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bir yılda en az (185) yüzseksenbeş gün Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunma koşulu aranmaz.

Soru- Avrupa Birliği, Avrupa Serbest Ticaret Birliği ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı ülkelerinde yerleşik kişilerin taşıtlarıyla ilgili farklı bir uygulama var mıdır?

Cevap- Bu ülkelerde yerleşik kişilere; kendilerine verilen 730 günün tamamını kullanmış olma veya yerleşim yeri şartını sağlamama durumlarından birinin veya her ikisinin birlikte mevcut olması halinde,  bu ülkelerde adlarına kayıtlı olan kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına Türkiye Gümrük Bölgesine giriş yapılmak istenilen tarihten geriye doğru 365 (üçyüzaltmışbeş) gün içerisinde bir kez olmak üzere bir ay süre verilir.

Soru- Geçici ithal edilen taşıtlara verilen 730 günlük süreler dolduktan sonra, tekrar Türkiye’ye bu şekilde taşıt getirilebilir mi?

Cevap-  Sürelerin tamamının kullanılmasından sonra, yeniden Türkiye’ye taşıt getirilebilmesi için kişi ve taşıtın, çıkış tarihinden itibaren en az 185 (yüzseksenbeş) gün süreyle fiilen yurtdışında bulunmaları gerekir.

Soru- Taşıt getirmek istedikleri tarih itibariyle son 185 (yüzseksenbeş) gününü kesintisiz olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışında geçirmediği anlaşılan kişilere ne kadar süre verilir?

Cevap- Bu kişilere taşıtın ve kişinin Türkiye’de kaldıkları süre düşüldükten sonra arta kalan süre verilir.

Soru- Taşıta süre verilirken taşıt ve kişi birlikte mi değerlendirilir?

Cevap- Taşıta verilecek süre hesaplanırken, taşıt ve kişi için süreler ayrı ayrı hesaplanır ve kısa olan süre verilir. 1 No.lu Taşıt Takip Programı kişilerin Türkiye’de taşıtsız olarak bulundukları sürelere ilişkin bir bilgi vermediğinden, kişinin Türkiye’de taşıtsız olarak bulunduğu süreler göz önünde bulundurulur.

Soru- Taşıtın mülkiyeti el değiştirmişse daha önce Türkiye’de bulunduğu süreler dikkate alınır mı?

Cevap- Hayır. Geçici ithal edilmek istenilen taşıta ilişkin mülkiyet değişikliği yapılmış olması halinde, taşıtın daha önce Türkiye’de bulunduğu süreler göz önünde bulundurulmaz.

Soru- Herhangi bir nedenle iç gümrük idarelerince teslim alınan ve yurtta kalma süresi bulunmayan taşıtlara ne tür işlem yapılır?

Cevap- Bu şekilde olan taşıtlar, 1 No.lu Taşıt Takip Programına kayıtla en çok 7 (yedi) gün süre verilerek yurtdışı edilmek üzere sınır gümrük idarelerine sevk edilir.

Soru- Geçici ithal edilen kara yolu taşıtlarını getiren kişi haricinde başka bir kişi yurt dışına çıkarabilir mi?

Cevap-  Evet, geçici ithali yapılan taşıtların, geçerli bir vekâletname ile Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik başka bir şahıs tarafından yurtdışı edilmesine, vekâlet veren ve vekâlet alan kişilerin gümrük idaresine birlikte müracaatı halinde izin verilir. Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı vekâletnamenin ibrazı durumunda ise vekâlet alan kişinin gümrük idaresine müracaatı yeterlidir. Bu işlem, 1 No.lu Taşıt Takip Programında taşıtın ilk girişine ilişkin kaydın kapatılması ve devralan şahıs adına giriş kaydı oluşturulması şeklinde gerçekleştirilir.

Soru- Taşıtı getiren kişi yurt dışına geçici olarak taşıtsız çıkmak istediğinde ne işlem yapılır?

Cevap- Taşıtın gümrük gözetimine bırakılmadan ilgilinin yurtdışına geçici olarak çıkışına, taşıtın başkası tarafından kullanılmayacağına ilişkin iki nüsha düzenlenen ve bir örneği ilgiliye verilen yukarıda bahsedilen Tebliğ ek-7’deki taahhütnamenin alınması halinde izin verilir. Yapılan bu işlem 1 No.lu Taşıt Takip Programının “Taşıtsız Çıkışlar” bölümüne kaydedilir. Bu taahhütname elektronik olarak da verilebilir.

Soru- İlgili kişi taşıtı gümrük idaresine teslim edip, taşıtsız çıkmak istediğinde ne yapılır?

Cevap- Bu durumda, taşıt herhangi bir gümrük gözetimine bırakılabilir. Ancak, gümrük idaresinin taşıtı muhafaza altına alacak yerinin bulunmaması hâlinde, taşıtın teslim edileceği tüzel kişiliğe sahip resmi veya özel kuruluşlardan taşıtın kendilerinde muhafaza edileceğine ve kullanılmayacağına ilişkin taahhütname alınmak suretiyle gümrük gözetimi altında uygun bulunacak yerlere konularak çıkışlarına izin verilir. İlgilinin pasaportuna gerekli meşruhat verilerek bilgisayar kayıtlarından taşıtın giriş kaydı kapatılır.

Soru- Taşıtsız çıkacağına dair gümrüğe taahhütname vermeyen veya taşıtı gümrük gözetimine bırakmayan kişinin yurt dışına çıkışına izin verilebilir mi?

Cevap-  Pasaport işlemleri sırasında söz konusu işlemlerin gerçekleştirilmediğinin tespit edilmesi halinde izin hak sahibi, pasaport işlemlerinden önce gümrük idaresine yönlendirilir.

Soru- Geçici ithalat rejimi kapsamında kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren hak sahibinin gümrük idaresine bilgi vermeden taşıtsız yurt dışına çıkması halinde ne yapılır?

Cevap- Bu durumda Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin altıncı fıkrasının (e) bendi uyarınca 1 inci fıkrada belirtilen miktarın(2024 yılı için 828-TL) sekiz katı para cezası alınır.

Soru- Geçici ithal edilen kişisel kullanıma mahsus taşıtın Türkiye’de çalınması durumunda ne yapılır?

Cevap-  Taşıtın çalınması hâlinde ilgililer tarafından, çalınma olayına ilişkin emniyet veya jandarma birimlerince düzenlenecek belge ve mahkeme kararı veya cumhuriyet savcılığından alınacak belgelerle gümrük idaresine müracaat edilerek, taşıtın kayıtlardan düşümü istenilir. Çalındığı ispatlanan taşıtlara ait vergiler aranmaz.

Soru- Geçici ithal edilen kişisel kullanıma mahsus taşıt Türkiye’de kaza yaptığında ne işlem yapılır?

Cevap- Kaza veya herhangi bir nedenden dolayı hasar görmesi sonucu kullanılamayacak duruma gelen taşıta ait vergiler aranmaz. Hasara uğrayan taşıtın, yurtdışına çıkarılması veya gümrüğe terk edilmesi gerekir.

Ölümlü veya yaralanmalı kazalarda mahkeme kararı ya da cumhuriyet savcılığı yazısı, diğer hallerde ise ilgili emniyet, jandarma birimlerince düzenlenecek olay yeri tespit tutanağı veya yetkili sigorta şirketlerinin eksperlerince düzenlenecek ekspertiz raporları ile kaza durumu belgelendirilir.

Hasara uğrayan taşıtın, yurtdışı edilmek istenilmesi hâlinde taşıtın bir gümrük idaresine tesliminden ve heyet tarafından ayniyet tespiti yapıldıktan sonra çıkışına izin verilir. Sigorta şirketince başvuruda bulunulması durumunda, sigorta şirketinin ilgili tarafından yetkilendirildiği ya da taşıtın kazası sebebiyle ilgiliye tazminat ödendiğinin ispatlanması şartı aranır.

Kaza geçirerek hasara uğradığı gümrük idaresince tespit olunan taşıtlar ile Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılabilmesi için tamirine ihtiyaç duyulan taşıtların tamirleri, taşıt sahipleri veya yetki verilenler tarafından talepte bulunulması hâlinde gümrükçe uygun görülen yerde ve gümrüğün gözetimi altında yapılır.

Tamir işleminin taşıtın yurtta kalma süresinden sonraya uzaması durumunda bu husus gümrük idaresince yerinde tespit edilerek tutanağa bağlanır. Tamir sonucunda taşıt gümrük gözetimine alınır.

Taşıtın tamiri için gereken yedek parçaların sözlü beyan formu düzenlenmesi suretiyle teminatlı olarak ya da memur refakatinde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesine izin verilir. Vergileri teminata bağlanmak kaydıyla taşıttan ayrı olarak gelen yedek parçanın ilgili taşıta montajının yapıldığının ve değiştirilen parçanın yurt dışı edildiğinin veya devlete terk edildiğinin belgelendirilmesi hâlinde teminat çözülür.

Değiştirilen eski parçaların yurtdışı edilmek istenilmesi hâlinde, düzenlenecek sözlü beyan formu ile yeniden ihracına izin verilir.

İzmir, 19.12.2024

EK-YABANCI PLAKALI KARA TAŞITLARI İÇİN YOLCU REHBERİ